Türkiye Ekonomisinde Büyüme Yavaşlıyor: 2025'te Dengelenme Süreci Başladı mı?

2025 yılının ilk yarısı itibarıyla Türkiye ekonomisinde büyüme hızı yavaşlarken, dengelenme ve istikrar arayışları ön plana çıkmaya başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, 2025 yılının ikinci çeyreğinde Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) yıllık bazda %2,3 oranında arttı. Bu oran, geçen yılın aynı dönemindeki %3,9’luk büyümenin gerisinde kalırken, ekonomide iç tüketim ağırlıklı büyüme modelinin sınırlı etki yaratmaya başladığını gösteriyor.

Ekonomistler, bu durumu “zorunlu bir yavaşlama” olarak değerlendiriyor. Zira son iki yılda iç tüketim kaynaklı büyüme modelinin sürdürülebilirliği sorgulanmaya başlanmıştı. Özellikle yüksek enflasyon ve kur oynaklığı nedeniyle satın alma gücünün zayıflaması, iç talepte daralmaya neden oldu. Aynı zamanda yüksek faiz oranları, hem tüketici kredilerinde hem de ticari yatırımlarda yavaşlamaya sebep oldu.

Enflasyon, 2025 yılında da Türkiye ekonomisinin en temel sorunu olmaya devam ediyor. TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) Temmuz 2025 itibarıyla yıllık bazda %57,4 seviyesinde bulunuyor. Bu yüksek oran, özellikle gıda, barınma ve ulaşım harcamalarında vatandaşın cebini doğrudan etkiliyor. Aynı dönemde üretici fiyat endeksi (ÜFE) ise %63,7’ye ulaşmış durumda. Bu fark, önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarına yeni zamların yansıyabileceğine işaret ediyor.

Kur cephesinde ise Türk Lirası, dolar ve euro karşısında değer kaybetmeye devam ediyor. Dolar/TL kuru yılbaşından bu yana %11, euro/TL kuru ise %9 civarında yükseldi. Döviz kurlarındaki bu artış, ithal girdi kullanan sektörlerde üretim maliyetlerini artırarak hem fiyatlara hem de dış ticaret dengesine olumsuz yansıyor.

İhracat ve ithalat verileri de ekonomideki soğuma eğilimini destekliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre 2025’in ilk altı ayında ihracat geçen yıla göre %5,6 oranında azaldı. En büyük ihracat pazarı olan Avrupa Birliği'nde yaşanan ekonomik durgunluk, Türk ürünlerine olan talebi azalttı. İthalat ise enerji ve makine ekipmanlarında yükseliş göstermeye devam ediyor, bu da dış ticaret açığını artıran unsurlar arasında yer alıyor.

İstihdam tarafında ise karışık bir tablo söz konusu. Hizmet sektörü, özellikle turizm ve perakende gibi alanlarda istihdam yaratmaya devam etse de sanayi ve inşaat sektörlerinde istihdam artışı sınırlı kaldı. TÜİK verilerine göre işsizlik oranı Haziran 2025 itibarıyla %9,8 seviyesinde, genç işsizlik oranı ise %19,4. Bu oranlar, ekonomik büyümenin istihdam yaratma kapasitesinin zayıfladığına işaret ediyor.

Önümüzdeki dönemde ekonomi yönetiminin temel önceliklerinin fiyat istikrarını sağlamak, iç talebi dengede tutmak ve dış ticaret dengesini iyileştirmek olması bekleniyor. Ekonomistler, para politikasındaki sıkı duruşun sürmesi gerektiği konusunda hemfikir. Ayrıca yapısal reformlar, üretimde verimlilik artışı ve yatırım ortamının güçlendirilmesi de sıkça vurgulanan başlıklar arasında yer alıyor.

2025'in ikinci yarısında büyüme temposunun daha da yavaşlaması, ancak daha dengeli ve kontrollü bir ekonomik yapının oluşması bekleniyor. Kısa vadeli dalgalanmalara karşı dayanıklı bir ekonomi için hem iç tüketim hem de üretim dengesi ön planda tutulmalı.